Jak przebiega rozwód Polaków mieszkających za granicą?
Dopuszczalność rozwodu przed sądem polskim w przypadku małżonków będących Polakami i mieszkających w Polsce jest bezdyskusyjna. Nieco więcej problemów wydaje się przysparzać rozwód Polaków mieszkających za granicą na stałe. W ostatnim czasie coraz częściej do mojej Kancelarii z takimi sprawami zgłaszają się klienci, posiadający obywatelstwo polskie i na stałe mieszkający w Niemczech, Holandii, Irlandii czy też w Wielkiej Brytanii.
Klasycznie, stan faktyczny sprawy wygląda w sposób następujący. Para Polaków wstępuje w związek małżeński w Polsce. Po pewnym czasie oboje (lub najpierw jedno, później drugie z małżonków), na stałe wyprowadzają się z Polski. Dochodzi do pogorszenia relacji. W tym czasie małżonkowie w dalszym ciągu mieszkają i pracują poza granicami Polski. Pojawia się wówczas pytanie, czy rozwód Polaków mieszkających za granicą na stałe jest w ogóle możliwy do przeprowadzenia w Polsce. Jeśli jest możliwy, pojawia się pytanie, do jakiego sądu należy skierować taką sprawę.
Odpowiedź na to pytanie jest prosta. Przy głębszej analizie sprawy okazuje się, że napotkać możemy tu tylko na ewentualne problemy natury technicznej (proceduralnej). W najgorszym wypadku kwestie te mogą doprowadzić tylko do przedłużenia postępowania. Nie odbierze to jednak Polakom mieszkającym za granicą prawa do uzyskania rozwodu przed sądem polskim.
Czy rozwód Polaków mieszkających za granicą jest możliwy przed sądem polskim?
Jak najbardziej tak. Podstawę prawną odpowiedzi na zadane pytanie stanowi art. 1103 ze znaczkiem 1 polskiego Kodeksu postępowania cywilnego. Sprawy małżeńskie oraz sprawy dotyczące małżeńskich stosunków majątkowych należą do tzw. jurysdykcji krajowej sądów polskich w następujących sytuacjach.
1. oboje małżonkowie mieli ostatnie miejsce zamieszkania lub ostatnie miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli jedno z nich nadal ma miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej.
Np. małżonkowie po ślubie mieszkali w Polsce i żona w dalszym ciągu mieszka w Polsce, a mąż mieszka za granicą.
2. małżonek będący powodem ma co najmniej od roku bezpośrednio przed wszczęciem postępowania miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej.
W tym przypadku będzie zatem tak, że ten z małżonków, który wnosi sprawę o rozwód do polskiego sądu nawet jeśli w przeszłości mieszkał za granicą, co najmniej przez rok przed złożeniem sprawy o rozwód do polskiego sądu, mieszkał i przebywał na terenie Polski.
3. małżonek będący powodem jest obywatelem polskim i ma co najmniej od sześciu miesięcy bezpośrednio przed wszczęciem postępowania miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej,
4. oboje małżonkowie są obywatelami polskimi. W tym przypadku jak widać, ustawa nie przewiduje żadnego dodatkowego wymogu w postaci konieczności zamieszkiwania w Polsce przed dany okres czasu przed skierowaniem sprawy o rozwód do polskiego sądu. Pozew do sądu może wnieść obywatel Polski przeciwko drugiemu obywatelowi polskiemu również w sytuacji, gdy oboje małżonkowie w dalszym ciągu mieszkają za granicą. Również wtedy, gdy nie mają zamiaru powrotu do Polski również po rozwodzie.
Do którego sądu należy skierować pozew o rozwód Polaków mieszkających za granicą?
Odpowiedź na to pytanie skrywa właśnie problemy techniczne, o których pisałam na wstępie artykułu. Rozwiązania zagadki szukać musimy ponownie w treści polskiego Kodeksu postępowania cywilnego.
I tak, zgodnie z treścią art. 41 Kodeksu postępowania cywilnego, powództwo ze stosunku małżeństwa (czyli między innymi sprawę o rozwód czy separację) wytacza się wyłącznie przed sąd, w którego okręgu małżonkowie mieli ostatnie miejsce zamieszkania. Warunek: jeżeli choć jedno z nich w okręgu tym jeszcze ma miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu.
Z braku takiej podstawy wyłącznie właściwy jest sąd miejsca zamieszkania strony pozwanej. Jeżeli i tej podstawy nie ma – sąd miejsca zamieszkania powoda.
Przepis ten zakłada zatem z góry, że w momencie wystąpienia o rozwód, oboje małżonkowie dalej mieszkają w Polsce. Nie muszą już mieszkać wspólnie i niekoniecznie też mieszkają w jednej i tej samej miejscowości. Zakładamy, że nasi małżonkowie dalej mieszkają za granicą. W sposób opisany wyżej nie da się po prostu ustalić tego, do którego sądu w którym polskim mieście skierować sprawę o rozwód Polaków mieszkających za granicą.
W takich sytuacjach mamy jeszcze art. 45 Kodeksu postępowania cywilnego. Jeżeli na podstawie przepisów kodeksu nie można ustalić właściwości miejscowej, decyduje Sąd Najwyższy. To on oznaczy sąd, przed który należy wytoczyć powództwo.
Jak w praktyce przebiega rozwód Polaków mieszkających za granicą?
W praktyce będzie to wyglądało następująco. Zanim sąd polski przystąpi do merytorycznego rozpoznania sprawy, będzie tak:
- Podane adresy do korespondencji czy też adresy zamieszkania stron są adresami za granicą.
- Wówczas często sąd prosi strony aby wykazały, że posiadają obywatelstwo polskie. Następuje to najczęściej w ten sposób, że małżonkowie przesyłają sądowi kserokopie swoich dowodów osobistych. Dla przyśpieszenia procedury warto to dołączyć już do pozwu
- następnie po ustaleniu, że małżonkowie którzy chcą się rozwieść, są Polakami polskimi, sąd wydaje postanowienie. W nim zwraca się do Sądu Najwyższego w Warszawie o wyznaczenie sądu właściwego do rozpoznania tej sprawy.
Po wyznaczeniu sądu przez Sąd Najwyższy, następuje merytoryczne rozstrzygnięcie sądu polskiego. Reasumując:
- rozwód Polaków mieszkających za granicą przed polskim sądem jest możliwy,
- jeżeli oboje małżonkowie są obywatelami polskimi, nie muszą spełniać żadnych dodatkowych kryteriów i nie muszą też mieszkać w Polsce,
- z uwagi na zaangażowanie Sądu Najwyższego w tych sprawach, czasem warto uzbroić się jednak w cierpliwość.
Rozwód Polaków mieszkających za granicą - porada prawna
Na poradę prawną możesz zapisać się poprzez zakładkę „Porady”, którą znajdziesz w górnej części tej strony internetowej.
Z rozwijanego menu wybierz następnie jedną z dostępnych usług. Konsultacje (porady prawne) przeprowadzamy albo stacjonarnie, albo online. Biura Kancelarii znajdują się w Poznaniu oraz w Koszalinie. Porady online przeprowadzamy za pośrednictwem Zoom, Skype lub Whatsapp.
W kolejnym kroku zarezerwuj datę i godzinę spotkania.
Następnie wpisz swoje podstawowe dane.
Potwierdź swoje zamówienie klikając „Przejdź do płatności”.
Po zarezerwowaniu terminu i opłaceniu spotkania, otrzymasz ode mnie mailowo automatycznie potwierdzenie spotkania. Następnie skontaktuję się z Tobą jeszcze przed spotkaniem. Do zobaczenia!
