Koszty utrzymania dziecka

Wysokość alimentów, którą w danej sprawie zasądzi sąd, można w przybliżeniu obliczyć w oparciu o kilka informacji. Po pierwsze, należy obliczyć tzw. usprawiedliwione koszty utrzymania dziecka. Po drugie, należy rozpisać i udokumentować bądź wystarczająco uprawdopodobnić możliwości zarobkowe osoby zobowiązanej do płacenia alimentów. Po trzecie, uzupełniająco, należy opisać (i udokumentować/uprawdopodobnić) sytuację życiową, finansową i majątkową drugiego z rodziców (to znaczy najczęściej tego, z którym dziecko mieszka na stałe). Przedmiotem niniejszego artykułu jest pierwszy składnik – a zatem koszty utrzymania dziecka.

W swojej praktyce zawodowej, w sprawach o alimenty występuję w dwóch rolach. Po pierwsze – jako adwokat, a zatem jako pełnomocnik jednej ze stron w sprawie o alimenty. Po drugie, jako mediator – zawsze wtedy, gdy zgłaszają się do mnie bądź sami zainteresowani ugodą (najczęściej rodzice małoletniego dziecka). W charakterze mediatora występuję również wtedy, gdy otrzymuję skierowanie do mediacji bezpośrednio z sądu. W każdym przypadku, podstawowym narzędziem, na podstawie którego obliczam koszty utrzymania dziecka jest przygotowana przeze mnie osobiście, autorska tabela, zawierająca zestawienie powtarzających się w większości spraw kosztów utrzymania dziecka. W zależności od konkretnej sytuacji, tabelę tę wypełniam wspólnie z rodzicami/rodzicem dziecka, bądź też proszę o samodzielne wypełnienie tabeli przez stronę/strony.

Zawsze, a szczególnie w przypadku, gdy przed wystąpieniem o alimenty rodzice dziecka byli w związku (niekoniecznie przy tym w małżeństwie), bierzemy pod uwagę zasadę równej stopy życiowej.

Podstawowe koszty utrzymania dziecka

Podstawowym kryterium różnicującym zarówno rodzaje, jak i wysokość kosztów utrzymania dziecka, jest najczęściej wiek dziecka. Co oczywiste, inne będą potrzeby niemowlęcia, inne przedszkolaka, a jeszcze inne ucznia czy studenta. Są jednak pewne kategorie stanowiące podstawowe koszty utrzymania dziecka. Są to zatem te koszty, które – przynajmniej rodzajowo – będą takie same w przypadku każdego uprawnionego do alimentów. Do tych wydatków zaliczam: udział dziecka w kosztach utrzymania mieszkania, koszty wyżywienia, koszty zakupu odzieży i obuwia oraz koszty zakupu kosmetyków i artykułów higienicznych, czy też udział dziecka w kosztach zakupu chemii domowej.

Udział w kosztach utrzymania mieszkania

Koszty utrzymania mieszkania zasadniczo w większości przypadków obliczamy w podobny sposób. Sumujemy po prostu wszystkie wydatki ponoszone w związku z utrzymaniem mieszkania i dzielimy na liczbę osób zamieszkujących wraz z dzieckiem. Jeżeli więc mama/tata zamieszkuje tylko z jednym dzieckiem, całość kosztów podzielimy na 2. Jeżeli jest to mama/tata i dwójka dzieci, wówczas całość kosztów podzielimy na 3 itd.

W tej kategorii uwzględnimy w szczególności następujące wydatki:

• Czynsz dla wynajmującego (w przypadku wynajmowanego mieszkania),
• Czynsz do spółdzielni/wspólnoty
• Prąd,
• Gaz,
• Woda,
• Ścieki (ew. wywóz szamba)
• Ogrzewanie (zakup opału lub zaliczka na centralne ogrzewanie)
• Fundusz remontowy
• Telewizja i Internet

Co ważne, do tego wydatku nie zaliczymy kosztów wynikających z regulowania przez rodziców rat kredytu hipotecznego. Dotychczasowa linia orzecznicza jest taka, że kredytu hipotecznego nie uwzględniamy, ponieważ jego spłata przyczynia się do zwiększania majątku rodzica (właściciela nieruchomości), a nie dziecka.

Wyżywienie

 W przypadku wydatku na wyżywienie sprawdzamy przede wszystkim, czy dziecko ma specjalną dietę, nietolerancję na określone składniki bądź też specjalną dietę pudełkową. Bierzemy pod uwagę, czy spożywa posiłki w przedszkolu/szkole/stołówce. Średnio w przypadku starszego dziecka/nastolatka/osoby dorosłej przyjmujemy tu wydatek ok. 500-700 złotych miesięcznie. W przypadku dziecka do wieku przedszkolnego uwzględniamy też, czy dziecko jest karmione piersią, czy nie.

Jeżeli dziecko spożywa posiłki w placówce edukacyjnej, uwzględniamy również ten wydatek. Wskazujemy, czy w danym przypadku jest to kwota stała płatna miesięcznie, czy też zależna od ilości dni spędzanych przez dziecko w placówce w miesiącu (w tym przypadku wskazujemy uśrednioną, orientacyjną kwotę). Uzupełniająco wskazujemy, czy dziecko pomimo spożywania posiłków w placówce, spożywa również wszystkie posiłki w domu (czy np. obiadu już nie je w domu, ponieważ zjadło w przedszkolu/szkole).

Odzież i obuwie

Wydatek ten obliczamy uwzględniając w szczególności, czy dotychczas odzież i obuwie były kupowane w sklepach sieciowych typu Pepco/Kik/Lidl/Biedronka, czy też w sieciach typu H&M/Sinsay/House/Reserved itp. czy też w droższych sklepach np. Zara/Newbie/Gomez/VanGraaf itp. Średni koszt przyjmowany tu to ok. 200-300 złotych miesięcznie. Jeżeli dotychczasowa stopa życiowa dziecka (rodziny) była wyższa – wpisujemy właściwą kwotę, zgodnie z rzeczywistymi wydatkami na ten cel.

Kosmetyki i artykuły higieniczne

Standardowo przyjmujemy tu kwotę ok. 100-150 złotych miesięcznie. W przypadku młodszych dzieci, do tej kategorii zaliczymy wydatki związane chociażby z zakupem pampersów, chusteczek nawilżanych, kosmetyków do pielęgnacji skóry, emolientów itd. Każdorazowo zaliczymy tu podstawowe produkty higieniczne – żel pod prysznic, mydło, szampon do włosów. W przypadku nastolatek, możemy tu też zaliczyć koszt podstawowych kosmetyków do makijażu (np. tuszu do rzęs), czy też pielęgnacji skóry (krem, balsam, płyn do demakijażu, płyn do mycia twarzy itd.). Uwzględniamy też ewentualne produkty specjalistyczne, np. w przypadku problemów dermatologicznych/ alergicznych dziecka bądź też chorób takich jak łuszczyca i podobne.

Udział w kosztach zakupu chemii domowej

Najczęściej przyjmujemy tu uśrednioną kwotę ok. 50-100 złotych, argumentując, że jest to kwota wydatkowana na zakup produktów takich jak: środki do czyszczenia łazienki, papier toaletowy, wyposażenie zmywarki, worki do odkurzacza (jeśli dotyczy) itp.

Dodatkowe koszty utrzymania dziecka

Dodatkowe koszty utrzymania dziecka to te, które z zasady są ponoszone w przypadku większości przypadków, jednak nie zawsze (z różnych powodów). Do tej kategorii zaliczam: wydatki na wyjazdy (wakacje, ferie, inne), koszty przedszkolne / szkolne (w tym zakup wyprawki), koszt zajęć dodatkowych i korepetycji, kieszonkowe, abonament telefoniczny dziecka oraz ogólną kwotę na szeroko rozumianą rozrywkę.

Wyjazdy (wakacje, ferie, inne)

W przypadku tego wydatku uwzględniamy w szczególności, jak dotychczas dziecko spędzało wakacje letnie i ferie zimowe. Sprawdzamy, czy dziecko brało udział w koloniach, zorganizowanych wycieczkach, czy też wyjeżdżało z rodzicami poza miejsce zamieszkania i dokąd (czy np. nad polskie morze, w polskie góry, czy do Europy, czy w dalsze destynacje – np. Malediwy, Meksyk, Zanzibar itp). Sprawdzamy, czy poza wakacjami i feriami, rodzina miała w zwyczaju inne, krótsze wyjazdy (np. na weekend majowy, weekend Bożego Ciała, standardowy weekend). Bierzemy pod uwagę perspektywę ostatnich kilku lat. Sumujemy wszystkie poniesione na ten cel wydatki w skali roku i dzielimy na liczbę osób, która brała udział w tych wyjazdach. Średnio przyjmujemy tu ok. 100-300 zł miesięcznie.

Koszty przedszkolne, szkole (w tym wyprawka)

Jeżeli dziecko uczęszcza do płatnego przedszkola, to podajemy w miarę dokładnie tę ponoszoną kwotę (dowód: potwierdzenie przelewu / rachunek z przedszkola). Podobnie w przypadku, gdy dziecko uczęszcza do odpłatnej szkoły (niepublicznej, prywatnej, międzynarodowej). Zaliczamy tu też wydatki na komitet rodzicielski, składkę klasową, koszty wycieczek szkolnych, ubezpieczenie. Uwzględnimy tu też uśrednione wydatki na bieżące zakupy zeszytów, długopisów, produktów plastycznych, dodatkowych podręczników itd. Do wydatku miesięcznego zaliczymy też koszty wyprawki do przedszkola / szkoły, który to wydatek średnio ponoszony jest przez rodziców raz w roku. Wydatek ten dzielimy dlatego na 12 i uzyskaną kwotę zaliczamy do wydatku miesięcznego.

Zajęcia dodatkowe, korepetycje

Do tej kategorii zaliczymy przykładowo wydatki na: zajęcia sportowe (np. treningi karate, boksu, piłki nożnej, akrobatyki), zajęcia kreatywne (artystyczne, śpiew, plastyczne, gry na instrumencie), treningi jazdy konnej, tenisa, nauka języka obcego, inne. Zaliczymy tu też korepetycje (wskazując w uzasadnieniu pozwu, dlaczego dziecko wymaga korepetycji z danego zakresu – np. przygotowuje się do matury, ma zaległości z powodu choroby, ma trudności edukacyjne, wolniej przyswaja informacje itd.

Należy tu zsumować wydatki ponoszone przez cały miesiąc. Przykładowo zatem, jeżeli dziecko uczęszcza na język angielski raz w tygodniu za kwotę 50 złotych, to w skali miesiąca wydatek ten wyniesie 200 złotych.

Co ważne, zaliczamy tu wydatki rzeczywiście ponoszone, a nie dopiero hipotetyczne. W czasie konsultacji w kancelarii lub mediacji często bowiem słyszę, że rodzic/rodzice dopiero planują zapisać dziecko na zajęcia dodatkowe. W takim przypadku ten hipotetyczny koszt nie będzie uwzględniony przez sąd.

Kieszonkowe, abonament telefoniczny

W przypadku starszych dzieci, jako koszty utrzymania dziecka możemy zaliczyć również kwoty przeznaczane na tzw. kieszonkowe dla dziecka oraz koszty abonamentu telefonicznego dziecka.

Rozrywka

Tu podobnie jak we wcześniejszych kategoriach, wysokość tego kosztu będzie zależna po pierwsze, od wieku dziecka, a po drugie, od dotychczasowej stopy życiowej. I tak, przyjmujemy tu uśrednioną kwotę wydatków miesięcznych przykładowo na: wyjście do kina, na basen, do teatru, do restauracji, na pizzę, do sali zabaw, do teatrzyku dla dzieci i inne. Mogą to być kwoty wydatkowane bądź bezpośrednio przez rodziców, bądź też (szczególnie w przypadku starszych dzieci) kwoty przekazywane dzieciom przez rodziców na dany cel.

Szczególne koszty utrzymania dziecka

Do tej kategorii zaliczam te koszty utrzymania dziecka, które są szczególne, specyficzne dla danego przypadku. Będą to w szczególności następujące wydatki: wizyty lekarskie i leki, witaminy i suplementy diety, koszty rehabilitacji, fizjoterapii, specjalistycznej diety, koszty paliwa, koszty organizacji przyjęcia urodzinowego dla dziecka i inne.

Wiadomo przy tym, że katalog ten nie jest wyczerpujący, ponieważ nie da się z góry przewidzieć każdego kolejnego przypadku. Dlatego też w tabeli ułatwiającej obliczenie zbiorcze, jakie są koszty utrzymania danego dziecka w miesiącu, jest miejsce na inne, niewymienione dotychczas wydatki.

Wizyty lekarskie i leki

Wydatek ten będzie szczególnie istotny, gdy dziecko choruje przewlekle i w związku z tym przyjmuje konkretne leki (w tym leki na receptę). Warto tutaj wskazać konkretnie, na co choruje dziecko, a następnie opisać, jakie wizyty lekarskie (u lekarzy jakich specjalności) są wobec tego niezbędne i jak często. Należy podać orientacyjny koszt wizyty, ilość wizyt w miesiącu / kwartale / roku. Podobnie w przypadku leków – warto wskazać na rachunki z apteki bądź nawet kopie recept, ze wskazaniem kosztów ponoszonych w miesiącu. Zaliczymy tu też koszty związane z okresowymi wizytami u dentysty (np. 2-3 wizyty kontrolne w roku), czy też u ortodonty (raz na 1-2 miesiące).

Witaminy i suplementy diety  

Tutaj w zależności od tego, czy dziecko przyjmuje dane witaminy i suplementy diety na co dzień, wraz ze wskazaniem, jakie to są konkretnie produkty i jaki jest powód ich podawania dziecku. Przykładowo zatem wskażemy tu np. że dziecko ma skłonność do infekcji sezonowych bądź też jest po przebytej antybiotykoterapii i tak dalej. W przypadku dziecka generalnie zdrowego będzie to orientacyjnie kwota do 50 zł miesięcznie.

Rehabilitacja, fizjoterapia, dieta

W zależności od sytuacji i potrzeb danego dziecka. Jeżeli rzeczywiście wymaga ono (dowód: zaświadczenie lekarskie, terapeutyczne, dietetyczne) wsparcia w postaci rehabilitacji, fizjoterapii czy specjalistycznej diety, wówczas wliczamy ten koszt w koszty utrzymania dziecka. Sumujemy dany wydatek w skali miesiąca.

Odzież i akcesoria na zajęcia dodatkowe

W zależności od sytuacji i potrzeb danego dziecka. Zaliczymy tu przykładowo: koszt zakupu odzieży na treningi sportowe, butów typu korki do gry w piłki nożnej, sprzętu do tenisa (odzieży, obuwia, rakiety, inne), wyposażenia stroju do jazdy konnej, zakupu instrumentu (np. gitary), koszt wyjazdu na obóz językowy (sportowy, konny, tenisowy, inny).

Paliwo (bilety komunikacji miejskiej)

W zależności od sytuacji i potrzeb danego dziecka. Trzeba wskazać, że ten wydatek jest często kontrowersyjny i nierzadko stanowi element sporu między rodzicami. Wliczamy go w koszty utrzymania dziecka przykładowo wtedy, gdy dziecko jest dowożone samochodem do szkoły czy na zajęcia dodatkowe. Wówczas drugi rodzic często argumentuje, że dziecko może dojeżdżać do szkoły autobusem lub pociągiem, co jest tańszym rozwiązaniem. Często też wskazuje się, że przecież rodzic i tak jedzie w jednym kierunku do pracy, a dziecko do szkoły zawozi niejako jedynie „po drodze”. Orientacyjnie podajemy tu więc kwotę ok. 100-200 zł miesięcznie.

Przyjęcie urodzinowe dziecka

W zależności od sytuacji i potrzeb danego dziecka, w szczególności jeżeli w przeszłości dla dziecka były wyprawiane urodziny (w domu bądź w innym miejscu – np. na Sali zabaw czy w restauracji). Wliczymy tu też orientacyjny koszt zakupu tortu urodzinowego, dekoracji urodzinowych czy też prezentu (zgodnie z dotychczasową stopą życiową rodziny).

Nieplanowane wydatki i inne

Ostatnią kategorią są tzw. nieplanowane wydatki, które również można zaliczyć jako koszty utrzymania dziecka. W tabeli jest też miejsce na wpisanie dodatkowych, innych wydatków, które stanowią koszty utrzymania dziecka, a które nie zostały wskazane w tabeli.

Jak obliczyć koszty utrzymania dziecka

Odpowiadając zatem na pytanie, jak obliczyć koszty utrzymania dziecka, trzeba dokonać zsumowania wszystkich opisanych powyżej wydatków. Następnie uwzględnić należy jeszcze: możliwości finansowe zobowiązanego do alimentów, sytuację życiową i zawodową drugiego rodzica oraz zakres tzw. osobistych starań drugiego rodzica o wychowanie i utrzymanie dziecka. Jest to innymi słowy, ilość czasu spędzanego przez drugiego rodzica z dzieckiem i zakres zaangażowania tego rodzica w inne sprawy dotyczące dziecka (np. kwestie szkolne i zdrowotne)

Sprawa o alimenty na dziecko

W przypadku możliwości ugodowego rozwiązania sporu o alimenty, warto skorzystać z pomocy i wsparcia mediatora doświadczonego w sprawach rodzinnych. Zawarcie ugody przed mediatorem sądowym pozwala na uzyskanie dokładnie takiego samego skutku, jak w przypadku wydania przez sąd wyroku w sprawie o alimenty. Gdy nie istnieje możliwość zawarcia ugody, pozostaje jedynie skierowanie pozwu o alimenty do sądu. W tym przypadku warto wesprzeć się wiedzą i doświadczeniem adwokata specjalizującego się w sprawach rodzinnych. Poradę prawną w sprawie o alimenty można umówić korzystając z poniższego formularza.