Alimenty dla studenta
Nie ulega wątpliwości, że zgodnie z jedną naczelnych zasad polskiego prawa rodzinnego, na rodzicach ciąży obowiązek alimentacyjny względem ich dzieci. Ustawodawca wskazuje w treści art. 133 §1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, że rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. W momencie ukończenia przez dziecko pełnoletniości rodzi się pytanie, czy alimenty powinny być płacone w dalszym ciągu. Często słyszę również pytanie, czy rodzice powinni płacić alimenty dla studenta. Odpowiedź na to pytanie przedstawiam poniżej.
Alimenty po uzyskaniu przez dziecko pełnoletniości
Często spotykanym mitem na temat alimentów jest ten, zgodnie z którym ma istnieć określona granica wieku, do której trzeba płacić alimenty na dziecko. Czasami słyszę od klientów, że granica ta to 18 lat, czasami – że 26 lat. Już na wstępie trzeba podkreślić, że jest to nieprawda. Nie ma w polskich przepisach górnej granicy wieku dziecka, po przekroczeniu której to granicy obowiązek alimentacyjny rodzica względem dziecka wygasa “z automatu”.
Przesłanka, o której mówi wprost cytowany powyżej artykuł 133 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, stanowi: alimenty trzeba płacić tak długo, jak uprawnione do alimentów dziecko nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie. Dziecko ma zatem prawo w spokoju osiągnąć odpowiedni poziom edukacji i doświadczenia życiowego oraz zawodowego, które pozwoli mu utrzymać się samodzielnie.
Dlatego też w uchwale z 16 grudnia 1987 roku, Sąd Najwyższy w sprawie o sygnaturze: III CZP 91/86 jasno wskazał, że „Uzyskanie pełnoletności nie zmienia sytuacji prawnej dziecka w zakresie alimentów, jeżeli dziecko pobiera naukę w szkole lub na uczelni i czas na nią przeznaczony wykorzystuje rzeczywiście na zdobywanie kwalifikacji zawodowych”. Jako, że powyższe stwierdzenie jest określoną zasadą, trzeba też pamiętać, że w każdy wypadku należy indywidualnie oceniać, czy pełnoletnie dziecko jest już w stanie utrzymać się samodzielnie, czy jeszcze nie. Dlatego też w innym orzeczeniu Sąd Najwyższy stwierdza, że „spełnienie tego kryterium zależy od okoliczności faktycznych” (tak wyr. SN z 1.10.1998 r., I CKN 853/97, Legalis)
Alimenty dla dziecka - studia
W toku ewentualnej sprawy sądowej o alimenty zdecydowanie łatwiej będzie wykazać, że alimenty należą się dziecku studiującemu w trybie stacjonarnym (dziennie) niż niestacjonarnym. Studia zaoczne z góry zakładają bowiem, że cały tydzień roboczy dany student ma wolny od zajęć na uczelni, a zatem może podjąć pracę na cały lub chociaż część etatu. W przypadku studiów dziennych założenie jest takie, że zajęcia odbywają się w trakcie tygodnia, często w niestandardowych porach i z przerwami, co uniemożliwia lub istotnie utrudnia podjęcie stałej, zorganizowanej pracy.
Z drugiej strony, samo studiowanie stacjonarne nie oznacza w każdym przypadku, że alimenty dla studenta będą przysługiwały. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 1.10.1998 roku (sygn. akt: I CKN 853/97) wskazał, że “nie można z góry zakładać, że stacjonarne studiowanie zawsze wyłącza możliwość samodzielnego utrzymania się studenta, przez własną pracę zarobkową”.
Cytowany powyżej artykuł 133 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego poza paragrafem 1 zawiera również §3, zgodnie z którym: “Rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się”.
Alimenty dla studenta - kiedy się należą?
Powyższy przegląd orzecznictwa wskazuje zatem na określone stany faktyczne, które w danej sprawie powinny mieć miejsce tak, aby alimenty dla studenta dalej się danemu uprawnionemu do alimentów pełnoletniemu dziecku należały
Alimenty dla studenta będą zatem zasadne i należne w szczególności wtedy, gdy:
- dziecko podejmuje studia od razu po ukończeniu szkoły średniej, nie przedłuża czasu rozpoczęcia studiów, nie robi sobie roku lub kilku lat przerwy (bo w tym czasie przecież może zacząć zarabiać chociażby wykonując pracę fizyczną),
- przykłada się do studiów, osiąga możliwie dobre wyniki, podejmuje w czasie studiów dodatkowe praktyki czy staże zgodne z kierunkiem kształcenia,
- nie podejmuje kilku kierunków studiów jednocześnie, nie przerywa nauki w trakcie roku akademickiego,
- przebieg edukacji dziecka jest konsekwentny i logiczny – kończy w terminie studia pierwszego stopnia, ewentualnie podejmuje studia drugiego stopnia lub kończy 5-letnie studia jednolite,
- dziecko studiuje w trybie dziennym, zaś jego grafik zajęć nie pozwala na podjęcie odpłatnego zatrudnienia w takim wymiarze, które pozwoliłoby dziecku na samodzielne utrzymanie się już w czasie studiów,
- sytuacja materialna zobowiązanego do alimentacji rodzica lub rodziców jest na tyle dobra, że rodzic (rodzice) są w stanie płacić alimenty dla studenta bez uszczerbku dla swojej własnej sytuacji finansowej.
Alimenty dla studenta - co zrobić, gdy dziecko przerywa studia?
Sąd Najwyższy w wyroku z 8 sierpnia 1980 roku (sygn. akt: III CRN 144/80) wskazał, że „Jeżeli (…) uzdolnienia dziecka przemawiają za tym, że w celu ich należytego wykorzystania dla dobra społeczeństwa powinno ono odbyć studia wyższe, obowiązek alimentacyjny rodziców powinien w zasadzie trwać do czasu ukończenia tych studiów. Niemniej jednak nie można przyjąć, by rodzice byli obowiązani dostarczać środków utrzymania dziecku, które będą już przygotowane należycie do wykonywania przez nie odpowiedniego dla niego zawodu, podejmuje dla podniesienia swych kwalifikacji dalsze kształcenie się, ale w studiach się zaniedbuje, nie robi należytych postępów, nie otrzymuje obowiązujących zaliczeń, nie zdaje w terminie przepisanych egzaminów, a zwłaszcza jeżeli z własnej winy powtarza lata studiów i wskutek tego nie kończy studiów w przewidzianym programem okresie”.
Jeżeli zatem uprawnione do alimentów dziecko zachowuje się w sposób opisany powyżej, rodzicom przysługują w zasadzie dwie możliwości. Jeśli obowiązek alimentacyjny rodziców względem dziecka został ustalony już w przeszłości (gdy dziecko było jeszcze małoletnie), możliwe jest wytoczenie postępowania o uchylenie alimentów (ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego). Jeśli natomiast dziecko pełnoletnie pozywa rodziców już w czasie trwania studiów, w postępowaniu sądowym należy wnosić o oddalenie powództwa właśnie z uwagi na powyższą argumentację.
Alimenty dla studenta - porada prawna
Na poradę prawną możesz zapisać się poprzez zakładkę „Porady”, którą znajdziesz w górnej części tej strony internetowej.
Z rozwijanego menu wybierz następnie jedną z dostępnych usług. Konsultacje (porady prawne) przeprowadzamy albo stacjonarnie, albo online. Biura Kancelarii znajdują się w Poznaniu oraz w Koszalinie. Porady online przeprowadzamy za pośrednictwem Zoom, Skype lub Whatsapp.
W kolejnym kroku zarezerwuj datę i godzinę spotkania.
Następnie wpisz swoje podstawowe dane.
Potwierdź swoje zamówienie klikając „Przejdź do płatności”.
Po zarezerwowaniu terminu i opłaceniu spotkania, otrzymasz ode mnie mailowo automatycznie potwierdzenie spotkania. Następnie skontaktuję się z Tobą jeszcze przed spotkaniem. Do zobaczenia!
