Zasada jest taka, że małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym małżeńskim. To w praktyce oznacza, że w podziale majątku zarówno żona, jak i mąż powinni otrzymać połowę majątku. Czasami można jednak ustalić tzw. nierówne udziały w majątku wspólnym. W dzisiejszym artykule omawiam procedurę, w której nierówne udziały w majątku wspólnym mogą zostać ustalone.
Zgodnie z treścią art. 43 §1 k.r.o, oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Jest to zasada, która potwierdza, że zarówno żona jak i mąż mają równą (równoprawną) pozycję.
Należy pamiętać, że zasada równych udziałów w majątku wspólnym obowiązuje niezależnie od przyczyny, która doprowadziła do ustania wspólności majątkowej. Będzie tak zatem w przypadku:
Zapamiętaj: wyjątek od zasady równości udziałów małżonkowie mogą ustanowić w treści intercyzy (czyli umowy).
W praktyce często zdarza się, że jeden bądź oboje małżonkowie w sprawie o podział majątku będą żądać, żeby sąd ustalił nierówne udziały w majątku wspólnym. Najczęściej takie żądanie pojawia się wtedy, gdy mąż/żona twierdzą, że to oni w większym stopniu przyczynili się do powstania całego majątku. Czy jest to możliwe?
Artykuł 43 §2 k.r.o. wskazuje, że z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, ażeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku.
Zapamiętaj: Wychodzimy z założenia, że tylko w małżeństwie prawidłowo funkcjonującym, mąż i żona powinni mieć równe udziały w majątku. Ustalanie nierównych udziałów w majątku wspólnym jest wyjątkiem od zasady równych udziałów. Sąd ustala proporcję udziałów tylko na wyraźne żądanie (zgłaszane najczęściej w piśmie). Sąd nie ustala nierównych udziałów z własnej inicjatywy (z urzędu).
Żeby sąd mógł ustalić nierówne udziały w majątku wspólnym, muszą zaistnieć łącznie dwie przesłanki:
Oceniając to, w jakim stopniu mąż i żona przyczynili się do powstania ich majątku, sąd podchodzi do sprawy kompleksowo. Nie chodzi tu zatem wyłącznie o wysokość zarobków czy innych dochodów, które osiągali mąż i żona. Sąd będzie tu badał, w jaki sposób te zarobione pieniądze były wydawane przez każdego z małżonków. Sąd sprawdzi też, czy pieniądze nie były trwonione i czy gospodarowano nimi rozsądnie.
Co ważne, art. 43 §3 k.r.o. wprost wskazuje, że przy ocenie, w jakim stopniu każdy z małżonków przyczynił się do powstania majątku wspólnego, uwzględnia się także nakład osobistej pracy przy wychowaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym.
Powyższe oznacza, że przyczynianie się do powstania majątku wspólnego to po pierwsze – zarabianie pieniędzy (gromadzenie środków, powiększanie majątku wspólnego). Jednakże – nie tylko. Przyczynianie się to też działanie, które pozwala na zaoszczędzenie kosztów. jeżeli zatem np. mama/tata nie pracuje zawodowo i zajmuje się domem i dziećmi, wówczas taka postawa tego małżonka pozwala zaoszczędzić na kosztach związanych z zatrudnieniem opiekunki czy też kosztem przedszkola/żłobka.
Przy ocenie stopnia przyczynienia się powinno też brać się pod uwagę przedmioty nabyte w drodze dziedziczenia (spadek), zapisu czy też darowizny.
Sąd ustalił już, że mąż i żona w różnym stopniu przyczynili się do powstania majątku wspólnego. Żeby sąd wydał postanowienie o nierównych udziałach, musi jeszcze zostać spełniona druga przesłanka. Mianowicie, taka decyzja sądu musi zostać wydana z tzw. ważnych powodów.
Nie ma definicji tzw. „ważnych powodów”. Tę przesłankę sąd ocenia indywidualnie na gruncie każdej sprawy o podział majątku wspólnego.
Kwestia „ważnych powodów” oceniana jest z punktu widzenia tak zwanych zasad współżycia społecznego. To z małżonków, które domaga się ustalenia nierównych udziałów musi wykazać, że społecznie akceptowalne, zgodne z przyjętymi zasadami moralnymi będzie takie rozstrzygnięcie sądu. Można też powiedzieć z drugiej strony. Trzeba wykazać, że otrzymanie przez jednego z małżonków korzyści z tej części majątku wspólnego, do której powstania on się nie przyczynił, pozostawałoby w sprzeczności z tymi zasadami.
Sam fakt, że małżonek popełnił przestępstwo, za które został prawomocnie skazany, nie przesądza ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym.
Jednym z przykładów ważnego powodu, dla którego sąd może ustalić nierówne udziały jest rażąco naganne zachowanie małżonka, któremu ma przypaść mniejszy udział w majątku. Może to polegać np. na tym, że taki małżonek w sposób rażący lub uporczywy nie przyczyniał się on do powstania majątku wspólnego stosownie do swych sił i możliwości zarobkowych (tak np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 listopada 1974 roku, sygn. akt III CRN 227/73).
O takiej sytuacji mówimy w szczególności wtedy, gdy małżonek nagle i niespodziewanie porzucił rodzinę.
Ważne powody w rozumieniu art. 43 §2 k.r.o. to także:
Ważne: jeżeli małżonek będzie w stanie wykazać, że nie przyczynił się do powstania majątku z powodów obiektywnych, niezależnych od niego (np. z powodu choroby albo pobierania nauki w celu osiągnięcia kwalifikacji zawodowych), wówczas sąd nie ustali nierównych udziałów w sprawie o podział majątku.
Za ustaleniem przez sąd nierównych udziałów przemawiać może także długotrwała separacja małżonków. Chodzi tu o sytuację, w której kobieta i mężczyzna formalnie są małżeństwem (w świetle prawa), jednak od lat nie mieszkają już razem, a każde z nich zarabia na siebie i samodzielnie się utrzymuje.
Na poradę prawną możesz zapisać się poprzez zakładkę „Porady”, którą znajdziesz w górnej części tej strony internetowej.
Z rozwijanego menu wybierz następnie jedną z dostępnych usług. Konsultacje (porady prawne) przeprowadzamy albo stacjonarnie, albo online. Biura Kancelarii znajdują się w Poznaniu oraz w Koszalinie. Porady online przeprowadzamy za pośrednictwem Zoom, Skype lub Whatsapp.
W kolejnym kroku zarezerwuj datę i godzinę spotkania.
Następnie wpisz swoje podstawowe dane.
Potwierdź swoje zamówienie klikając „Przejdź do płatności”.
Po zarezerwowaniu terminu i opłaceniu spotkania, otrzymasz ode mnie mailowo automatycznie potwierdzenie spotkania. Następnie skontaktuję się z Tobą jeszcze przed spotkaniem. Do zobaczenia!
Mediacja rozwodowa Sprawa o rozwód w sposób nieunikniony wiąże się z koniecznością najpierw złożenia pozwu…
Alimenty dla studenta Nie ulega wątpliwości, że zgodnie z jedną naczelnych zasad polskiego prawa rodzinnego,…
Brak zgody na paszport dla dziecka Co do zasady, na wyrobienie paszportu dla dziecka potrzebna…
Jak napisać pozew o alimenty Sprawę alimentów na dziecko rozwiązać można w drodze polubownej lub…
Pozew o rozwód - od czego zacząć? Każdą sprawę o rozwód inicjuje złożenie do sądu…
Pierwsza rozprawa w sądzie Postępowanie przed sądem w sprawie rodzinnej można zasadniczo podzielić na dwa…